ਜਿਉਂ ਜਿਉਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਪੜਾਅ ਬਦਲਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਤਿਉਂ ਤਿਉਂ ਮੁੱਠੀ ਦੀ ਰੇਤ ਵਾਂਗ ਬੜਾ ਕੁਝ ਛੁਟਦਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਵਾਂ ਦਾਇਰਾ ਸਾਨੂੰ ਕਲਾਵੇ ਵਿੱਚ ਲੈਣ ਲਈ ਸਾਡੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਖੜ੍ਹਾ ਹੁੰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਵਸਤਾਂ/ਚੀਜ਼ਾਂ ਨਾਲ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਤੌਰ `ਤੇ ਜੁੜ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਨਿਰਸੰਦੇਹ ਉਸ ਤੋਂ ਵਿਛੜ ਕੇ ਵੀ ਉਸ ਪ੍ਰਤੀ ਤਾਂਘ ਸਾਡੇ ਚੇਤ-ਅਚੇਤ ਮਨ ਵਿੱਚ ਸਾਹ ਭਰਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ; ਕਿਉਂਕਿ ਕਿਸੇ ਸ਼ੈਅ ਨਾਲ ਮੋਹ ਪੈਣ ਜਾਣ ਦੀ ਕੋਈ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ, ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਇਸ ਦਾ ਕੋਈ ਹੱਦ-ਬੰਨਾ! ਅਜਿਹੇ ਅਹਿਸਾਸਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਬਿਆਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਇਹ ਦਿਲਚਸਪ ਲੇਖ…
ਸੁਖਮਨੀ ਕੌਰ ਬਜਾਜ
ਪੰਛੀਆਂ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਕਿਸਮਾਂ ਜਦੋਂ ਵੀ ਇਹ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘਰ ਨੂੰ ਖ਼ਤਰਾ ਹੈ, ਚਾਹੇ ਤੂਫ਼ਾਨ ਦੇ ਹਮਲੇ ਰਾਹੀਂ ਹੋਵੇ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸੰਘਣੀਆਂ ਝਾੜੀਆਂ ਨੂੰ ਧੱਕਾ/ਹਲੂਣਾ ਦੇਵੇ, ਉਹ ਆਪਣੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਪਨਾਹ ਲੈਣ ਲਈ ਹੇਠਾਂ ਆਪਣੇ ਪਿਆਰੇ ਰੁੱਖ ਵਿੱਚ ਭੱਜ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਮੈਂ ਕਹਾਂਗੀ ਕਿ ਸਮਾਨ ਜਾਨਵਰ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਵਰਗੀਕਰਨ ਵਿੱਚ ਆਮ ਤੌਰ `ਤੇ ਸ਼ਾਮਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤੇ ਗਏ, ਮਨੁੱਖ ਹਨ।
ਜਦੋਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਸ਼ਾਬਦਿਕ ਤੌਰ `ਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਕੰਧਾਂ ਦੇ ਕੰਕਰੀਟ ਵਿੱਚ ਦੱਬਦੇ ਨਹੀਂ ਹਾਂ, ਕੀ ਅਸੀਂ ਤਬਦੀਲੀ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸੰਕੇਤ ਉਤੇ ‘ਘਰ’ ਦੇ ਦਿਲਾਸੇ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਦਿਲਾਂ ਨੂੰ ਪੱਟੀ ਕਰਨ ਲਈ ਨਹੀਂ ਤਰਸਦੇ? ਅਲੰਕਾਰਿਕ ‘ਘਰ’ ਜਿਸਦਾ ਮੈਂ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੀ ਹਾਂ, ਉਹ ਇੱਟ ਜਾਂ ਮਿੱਟੀ ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ ਇਹ ਉਸ ਅਹਿਸਾਸ ਦੀ ਤਾਂਘ ਹੈ, ਜੋ ਅਸੀਂ ਕਦੇ ਆਪਣੇ ਅਤੇ ਸਾਡੇ ਦਿਲਾਂ ਦੇ ਟੁਕੜਿਆਂ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਦੇ ਤੇ ਪਾਲਦੇ ਸੀ; ਸਾਡੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਕੀ ਸਭ ਕੁਝ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਭਾਵਨਾ ਹੈ ਜੋ ਸਾਨੂੰ ਉਸੇ ਕਿਤਾਬ ਨੂੰ 15ਵੀਂ ਵਾਰ ਦੁਬਾਰਾ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ, ਅੱਧੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਅਜਿਹੇ ਵਿਅਕਤੀ ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਪਿਆਰ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਨੂੰ ਬੁਲਾਉਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਸੁਣ ਸਕੀਏ। ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਗੀਤਾਂ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਕਿਉਂ ਚਲਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ, ਜੋ ਅਸੀਂ ਬਹੁਤ ਸਮਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੁਣੇ ਸਨ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਪਲ ਲਈ, ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਟੈਲੀਪੋਰਟ ਹੋ ਜਾਈਏ। ਇਹ ਉਹ ਅਹਿਸਾਸ ਹੈ, ਜੋ ਇੱਕ ਸ਼ੈੱਫ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਦਾਦੀ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਪਕਵਾਨ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਦਾ ਹੈ, ਭਾਵੇਂ ਇਸ ਦੇ ਗਾਹਕ ਜਾਂ ਇਸ ਪਕਵਾਨ ਨੂੰ ਖਾਣ ਵਾਲੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੋਣ ਪਰ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਤੌਰ `ਤੇ ਇਸ ਦੀ ਕੀਮਤ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ। ਇਹ 18ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਰੋਮਾਂਟਿਕਾਂ ਨੂੰ ਜੀਵਨ ਦੇ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਤਰੀਕੇ ਦੇ ਉਥਲ-ਪੁਥਲ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਤਰਾਸ਼ਣ ਲਈ ਅਗਵਾਈ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਮੇਰੇ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਇਹ ‘ਘਰ’ ਸਿਰਫ ਅੰਸ਼ਕ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਅਲੰਕਾਰਕ ਹੈ। ਕਈ ਗਰਮੀਆਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੇਰੇ ਛੇਵੇਂ ਜਨਮ ਦਿਨ ਤੋਂ ਦੋ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਮੇਰੀ ਮੰਮੀ, ਮੇਰੇ ਡੈਡੀ ਅਤੇ ਮੈਂ ਬਹੁਤ ਹੀ ਝਿਜਕਦੇ ਹੋਏ ਸੈਨ ਡਿਏਗੋ (ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ) ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਘਰ ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਲਈ ਫੌਕਸ ਰਿਵਰ ਗਰੋਵ (ਇਲੀਨਾਏ) ਵਿੱਚ ਸਾਡੇ ਘਰ ਨੂੰ ਅਲਵਿਦਾ ਕਹਿ ਦਿੱਤਾ। ਦੰਤਕਥਾ ਹੈ ਕਿ ਮੇਰੇ ਡੈਡੀ ਨੇ ਦੁੱਧ ਖਰੀਦਣ ਲਈ ਬਾਹਰ ਜਾਂਦੇ ਸਮੇਂ ਆਪਣੇ ਰੀਐਲਟਰ ਨਾਲ ਇੱਕ ਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਇੱਕ ਇੱਛਾ ਨਾਲ ਘਰ ਖਰੀਦਿਆ ਸੀ। ਮੇਰੇ ਡੈਡੀ ਦੀ ਨਵੀਂ ਨੌਕਰੀ ਸੀ, ਸੋ ਅਸੀਂ ਦੋ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸ਼ਿਕਾਗੋ ਦੇ ਮੌਸਮ ਨੂੰ ਅਲਵਿਦਾ ਆਖ ਸੈਨ ਡਿਏਗੋ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਢਲ਼ ਜਾਣ ਲਈ ਚਲੇ ਗਏ ਸੀ। ਅਸੀਂ ਉੱਥੇ ਸੱਤ ਸਾਲ ਰਹੇ।
ਕਿਸਮਤ ਦੇ ਇੱਕ ਹੈਰਾਨਕੁਨ ਸਮਰੂਪ ਖੇਡ ਵਿੱਚ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਮੇਰੀ ਮੰਮੀ, ਮੇਰੇ ਡੈਡੀ ਅਤੇ ਅਜੇ ਵੀ ਝਿਜਕਦਿਆਂ ਮੈਂ ਮੇਰੇ ਤੇਰ੍ਹਵੇਂ ਜਨਮ ਦਿਨ ਤੋਂ ਦੋ ਦਿਨ ਬਾਅਦ ਸੈਨ ਡਿਏਗੋ ਦੇ ਸਾਡੇ ਘਰ ਨੂੰ ਅਲਵਿਦਾ ਕਹਿ ਉਸੇ ਘਰ ਵਾਪਸ ਜਾਣ ਲਈ ਤੁਰ ਪਏ, ਜਿੱਥੇ ਅਸੀਂ ਪਹਿਲਾਂ ਰਹਿੰਦੇ ਸੀ। ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਮੇਰੀ ਮੰਮੀ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਜਾਣ ਬਾਰੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਪੁੱਛੋ ਤਾਂ ਉਹ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸਣਗੇ, “ਇਹ ਘਰ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਵਰਗਾ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ!” ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲਈ ਸ਼ਾਇਦ ਇਹ 22 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ‘ਫੌਕਸ ਰਿਵਰ ਗਰੋਵ’ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੀ। ਮੇਰੇ ਲਈ ਇਸ ਜਗ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਤਾਜ਼ਾ ਯਾਦਾਂ ਉਦੋਂ ਦੀਆਂ ਸਨ, ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਪੰਜ ਸਾਲ ਦੀ ਸਾਂ, ਇਸ ਲਈ ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸ਼ਾਇਦ ਇਸ ਦੇ ਬਿਲਕੁਲ ਉਲਟ ਦੱਸਾਂਗੀ।
ਅਗਲੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਹੁਣ ਵੀ ਕੁਝ ਹੱਦ ਤੱਕ ਘਰ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਯਾਦਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਲਹਿਰ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਘੇਰ ਲਿਆ। ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਦੋਸਤਾਂ, ਜਾਣੀਆਂ-ਪਛਾਣੀਆਂ ਗਲੀਆਂ ਨੂੰ ਹੁਣ ਵੀ ਯਾਦ ਕਰਦੀ ਹਾਂ। ਸਾਡੇ ਗਾਰਡਨ ਵਿੱਚ ਸੂਰਜ ਚੜ੍ਹਨ ਵੇਲੇ ਕਿੰਨੀ ਸੁੰਦਰ ਧੁੰਦ ਉਡਦੀ ਸੀ, ਖਜੂਰ ਦੇ ਦਰੱਖਤ, ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਕਿਰਲੀਆਂ ਵੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਮੈਂ ਸੱਤ ਵਿੱਚੋਂ ਛੇ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਡਰੀ ਹੋਈ ਸੀ (ਮੈਂ ਕਦੇ ਸੋਚਿਆ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਇਹ ਕਹਾਂਗੀ), ਅਤੇ ਉਹ ਛੋਟੀਆਂ ਯਾਦਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਮੈਂ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਮੈਂ ਅਣਜਾਣ ਲੋਕਾਂ ਅਤੇ ਅਣਜਾਣ ਦਰਖਤਾਂ ਦੀ ਇਸ ਅਜੀਬ ਧਰਤੀ ਵਿੱਚ ਦੁਬਾਰਾ ਕਦੇ ਅਨੁਭਵ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੀ।
ਜਿਸ ਨੂੰ ਮੈਂ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਯਾਦ ਕੀਤਾ, ਉਹ ਸੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ। ਸੈਨ ਡਿਏਗੋ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਪੁਰਾਣਾ ਗਿਰਜਾਘਰ ਸੀ; ਜਦੋਂ ਵੀ ਮੈਂ ਇਸ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦੀ ਹਾਂ, ਮੈਂ ਮਖਮਲੀ ਗਲੀਚਿਆਂ ਦੀਆਂ ਝਲਕੀਆਂ ਦੇਖਦੀ ਹਾਂ; ਉਹ ਲੋਕ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮੈਂ ਨਾਂ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੀ ਸੀ, ਫਿਰ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਚਿਹਰੇ ਦੁਆਰਾ ਜਾਣਦੀ ਸੀ; ਅਤੇ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਖੂਹ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਦੇ ਪਾਣੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਹੁੰਦਾ। ਮੈਂ ਗੈਰਾਜ ਵਿਚਲੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਤੋਂ ਇਮਾਰਤ ਦੇ ਅੰਦਰ ਅਤੇ ਬਾਹਰ ਸੁਰੀਲੇ ਜਾਪ (ਗੁਰਬਾਣੀ ਪਾਠ), ਸੰਗੀਤ (ਸ਼ਬਦ ਕੀਰਤਨ) ਨੂੰ ਸੁਣਦੀ। ਇਕੱਲੇ ਯਾਦਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਮੈਂ ਲੰਗਰ ਦੀ ਦਾਲ ਦੀ ਖੁਸ਼ਬੂ ਨੂੰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹਾਂ। ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਸੱਤ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਲੰਬੇ ਕੋਰਸ (ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ਕਿਸਮਤ ਇਤਫ਼ਾਕ) ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀ ਇਤਿਹਾਸ, ਧਰਮ, ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲਣ, ਪੜ੍ਹਨ ਅਤੇ ਲਿਖਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸਾਰੀਆਂ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਬਾਰੇ ਮੇਰੇ ਦਿਲ ਨੂੰ ਸਿਖਾਇਆ। ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਤੋਂ ਆਖਰੀ ਦਿਨ ਤੱਕ ਕੀਰਤਨ ਕਰਨਾ ਸਿੱਖਿਆ।
ਹਾਰਮੋਨੀਅਮ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸਾਜ਼ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਪਿਆਨੋ ਅਤੇ ਇੱਕ ਅਕਾਰਡੀਅਨ ਦੇ ਮਿਸ਼ਰਣ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਪਿਆਨੋ ਵਰਗੀਆਂ ਕੁੰਜੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਪਿਛਲੇ ਪਾਸੇ ਇੱਕ ਨੀਲੇ-ਜਾਮਨੀ (ਆਮ ਤੌਰ `ਤੇ) ਹੈਂਡ-ਪੰਪ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਮੂਹਰਲੇ ਪਾਸੇ ਚਾਂਦੀ ਅਤੇ ਸੁਨਹਿਰੀ ਗੰਢਾਂ ਨੂੰ ਟਿਊਨਰ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਵਿੱਚ ਛੋਟੇ-ਛੋਟੇ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਸਮੂਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕਲਾਸਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਾਲੰਟੀਅਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਹਾਰਮੋਨੀਅਮ ਦੇ ਨਾਲ ਗਾਈ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਸਦੀਆਂ ਪੁਰਾਣੀ ਗੁਰਬਾਣੀ ਅਤੇ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸਿਧਾਂਤ ਸਿਖਾਏ ਜਾਂਦੇ ਸਨ।
ਇਲੀਨਾਏ ਵਿੱਚ ਮੇਰਾ ਪਹਿਲਾ ਸਾਲ, ਮਿਡਲ ਸਕੂਲ ਦਾ ਮੇਰਾ ਆਖਰੀ ਸਾਲ ਸੀ ਅਤੇ ਦੂਜਾ (ਇਸ ਸਾਲ) ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਦਾ ਮੇਰਾ ਪਹਿਲਾ ਸਾਲ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮੈਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਵੀਆਂ ਥਾਵਾਂ `ਤੇ ਨੈਵੀਗੇਟ ਕੀਤਾ, ਖਾਸ ਤੌਰ `ਤੇ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਵਧ ਰਹੇ ਹੋਮਵਰਕ ਅਤੇ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਨਾਲ, ਮੈਂ ਹਰ ਵਕਤ ਆਪਣੇ ਆਪ ਤੋਂ ਅਤੇ ‘ਘਰ’ ਤੋਂ ਦੂਰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੀ ਰਹੀ; ਤੇ ਪੁਰਾਣੀ ਯਾਦਾਂ ਦੀ ਤਾਂਘ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਚੁਭਦੀ ਰਹੀ।
ਪਿਛਲੇ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਮੇਰੇ ਲਈ ਹਾਰਮੋਨੀਅਮ ‘ਘਰ’ ਦੀ ਧਾਰਨਾ ਦਾ ਰੂਪ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਅੱਠਵੀਂ ਜਮਾਤ ਦੌਰਾਨ ਅਤੇ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸਮੈਸਟਰ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਹਾਰਮੋਨੀਅਮ ਵਜਾਉਣ ਲਈ ਸਮਾਂ ਕੱਢਣ ਲਈ ਕੁਝ ਅੱਧੇ ਦਿਲ ਨਾਲ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਹਾਰਮੋਨੀਅਮ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਦੀ ਅਸਫਲਤਾ ਜੋ ਮੈਂ ਹੁਣ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਉਹ ਇੱਛਾ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਪਰ ਦੋਹਾਂ ਡਰ ਕਾਰਨ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਇਸ ਨੂੰ ਵਜਾਉਣ ਵਿੱਚ ਉਨਾ ਅਨੰਦ ਨਹੀਂ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਾਂਗੀ, ਜਿੰਨਾ ਮੈਂ ਸੈਨ ਡਿਏਗੋ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਸੀ।
ਪਹਿਲੇ ਸਮੈਸਟਰ ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਮੈਂ ਇਲੀਨਾਏ ਅਤੇ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਕਰਨਾ ਸਿੱਖ ਲਿਆ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਵੀ ਅਹਿਸਾਸ ਹੋਇਆ ਕਿ ਇੱਥੇ ਵੀ ਨਵੀਆਂ ਕਿੰਨੀਆਂ ਖ਼ੂਬਸੂਰਤ ਯਾਦਾਂ ਬਣਾਈਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਮੈਂ ਕਦੇ ਧਿਆਨ ਵੀ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਮੈਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਸੈਨ ਡਿਏਗੋ ਨਾਲ ਕਰਦੀ ਰਹੀ। ਇਸ ਸਾਲ ਮੈਂ ਲਗਾਤਾਰ ਹਾਰਮੋਨੀਅਮ ਵਜਾਉਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕਰਦੀ ਹਾਂ, ਬਿਲਕੁਲ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਵਜੋਂ ਨਹੀਂ, ਜਿਵੇਂ ਮੈਂ ਪਿਛਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਪਰ ਇਸ ਨੂੰ ਹੁਣ ਦੇ ਨਾਲ ਮਿਲਾਉਣ ਲਈ ਵੀ।
___
“ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਤਬਦੀਲੀ ਤੋਂ ਕਿਉਂ ਡਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ? ਇਸ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਕੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ? ਵਿਸ਼ਵ-ਵਿਆਪੀ ਕੁਦਰਤ ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਪ੍ਰਸੰਨ ਜਾਂ ਵਧੇਰੇ ਢੁਕਵਾਂ ਕੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ? ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਭੋਜਨ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾ ਖਾ ਸਕਦੇ ਹੋ? ਅਤੇ ਕੀ ਕੁਝ ਵੀ ਲਾਭਦਾਇਕ ਤਬਦੀਲੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ? ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਨਹੀਂ ਦੇਖਦੇ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਬਦਲਣਾ ਇੱਕੋ ਜਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ-ਵਿਆਪੀ ਕੁਦਰਤ ਲਈ ਵੀ ਬਰਾਬਰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ?” -ਮਾਰਕਸ ਔਰੇਲੀਅਸ