ਕੁਦਰਤ ਨਾਲ ਆਢੇ ਲਾਵਾਂਗੇ ਤਾਂ ਖਤਰੇ ਹੀ ਸਹੇੜਾਂਗੇ…

ਫੰਗਲ ਬਿਮਾਰੀਆਂ-ਮਨੁੱਖਜਾਤੀ ਲਈ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਖ਼ਤਰਾ
ਡਾ. ਪਰਸ਼ੋਤਮ ਸਿੰਘ ਤਿਆਗੀ
ਫੋਨ: +91-9855446519
ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਵਾਕੰਸ਼ (ਫੋਪੁਲਅਰ ਫਹਰਅਸੲ) ਹੈ, “ਮਨੁੱਖ ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਨਿਪਟਾਉਂਦਾ ਹੈ।” (ੰਅਨ ਪਰੋਪੋਸੲਸ ਬੁਟ ਘੋਦ ਦਸਿਪੋਸੲਸ) ਸਵਾਲ ਹੈ ਕਿ ਰੱਬ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਕਿਉਂ ਕੰਮ ਕਰੇਗਾ? ਕੀ ਮਨੁੱਖ ਨਾਲ ਰੱਬ ਦੀ ਕੋਈ ਦੁਸ਼ਮਣੀ ਹੈ? ਜਵਾਬ ਬਹੁਤ ਸਰਲ ਹੈ। ਜੇ ਮਨੁੱਖ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਬਣਾਈ ਕੁਦਰਤ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਰੱਬ ਦੀ ਕੋਈ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖ ਦੀਆਂ ਤਜਵੀਜ਼ਾਂ/ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਪਰ ਜੇ ਮਨੁੱਖ ਕੁਦਰਤ ਨੂੰ ਵਿਗਾੜਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ‘ਰੱਬ ਨਿਪਟਾਉਂਦਾ ਹੈ’ ਵਾਕੰਸ਼ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਕੰਮ ਕਰੇਗਾ।

ਮਨੁੱਖ ਪਰਮਾਤਮਾ ਉੱਤੇ ਸਰਵਉੱਚਤਾ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ ਅਤੇ ਜੋ ਕੁਝ ਵੀ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਬੁੱਧੀਮਾਨ ਖੋਜ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਦਖਲ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਉਸ ਦੇ ਆਪਣੇ ਕੀਤੇ ਹੋਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਖੇਤੀ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੀ ਬੁੱਧੀ ਨਾਲ ਵਿਕਸਿਤ ਆਧੁਨਿਕ ਖੇਤੀ ਤਕਨੀਕਾਂ, ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ, ਖੇਤੀ ਰਸਾਇਣਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤ ਉਦੋਂ ਵਿਅਰਥ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਕੀੜਿਆਂ, ਬਿਮਾਰੀਆਂ, ਨਦੀਨਾਂ, ਅਣਚਾਹੇ ਮੀਂਹ ਜਾਂ ਸੋਕੇ ਨਾਲ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਪਿਛਲੀਆਂ ਕੁਝ ਸਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਿਗਿਆਨ ਨੇ ਬਹੁਤ ਤਰੱਕੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਆਸਾਨ ਬਣਾਇਆ; ਪਰ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਇਹ ਅਹਿਸਾਸ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਵਿਗਿਆਨਕ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ਆਮ ਜਨਤਾ ਲਈ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਨਤੀਜੇ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਵਿਗਿਆਨਕ ਤਰੱਕੀ ਅਣਜਾਣੇ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖਜਾਤੀ ਲਈ ਗੰਭੀਰ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਿੱਚ ਵਿਗਿਆਨਕ ਤਰੱਕੀ ਨੇ ਫਸਲਾਂ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਸੁਧਾਰ ਲਿਆਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਨਾਲ ਹੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਰੱਕੀਆਂ ਨੇ ਨਵੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ।
ਉਪਰੋਕਤ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਪੌਦਿਆਂ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਉੱਲੀ (ਫੰਗੀ) ਦੁਆਰਾ ਵਿਕਸਿਤ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੀ ਮਿਸਾਲ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਉੱਲੀ ਇੱਕ ਸਧਾਰਨ ਜੀਵ ਜਾਂ ਜੀਵਤ ਚੀਜ਼ ਹੈ, ਜੋ ਨਾ ਤਾਂ ਕੋਈ ਪੌਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕੋਈ ਜਾਨਵਰ। ਉਹ ਪੌਦਿਆਂ ਅਤੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰਲੇ ਜੀਵ ਹਨ। ਕੁਝ ਉੱਲੀ ਮਨੁੱਖਜਾਤੀ ਲਈ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਖੁੰਬਾਂ ਨੂੰ ਭੋਜਨ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕੁਝ ਰੋਗਾਂ ਨਾਲ ਲੜਨ ਲਈ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕਸ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕੁਝ ਬੇਕਰੀ ਤੇ ਅਲਕੋਹਲ ਵਾਲੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ; ਪਰ ਉੱਲੀ ਦੇ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਲਾਭਦਾਇਕ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪਿੱਛੇ ਛੱਡ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਉੱਲੀ ਮਨੁੱਖਤਾ ਲਈ ਖ਼ਤਰਾ ਬਣ ਗਈ ਹੈ। ਕੁਝ ਉੱਲੀ ਸਾਡੀ ਖੁਰਾਕੀ ਫਸਲਾਂ ਵਿੱਚ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਅਤੇ ਦੂਰਗਾਮੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਇਸ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ “ਵੱਡੇ ਆਇਰਿਸ਼ ਅਕਾਲ” (ਘਰੲਅਟ ੀਰਸਿਹ ਾਂਅਮਨਿੲ) ਦੀ ਮਿਸਾਲ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹਾਂ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਸਿੱਧੇ ਜਾਂ ਅਸਿੱਧੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ‘ਆਇਰਿਸ਼ ਅਕਾਲ’ 1845 ਤੋਂ 1849 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਦੀ ਮਿਆਦ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਫਾਈਟੋਫਥੋਰਾ ਇਨਫਸਟੈਨਸ (ਫਹੇਟੋਪਹਟਹੋਰਅ ਨਿਾੲਸਟਅਨਸ) ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਇੱਕ ਉੱਲੀ ਨੇ ਆਲੂ ਵਿੱਚ ਬਿਮਾਰੀ ਪੈਦਾ ਕਰ ਕੇ ਪੂਰੀ ਫਸਲ ਬਰਬਾਦ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਆਇਰਲੈਂਡ ਦੇ ਲੋਕ ਭੋਜਨ ਦੇ ਸਰੋਤ ਦੇ ਤੌਰ `ਤੇ ਆਲੂ ਉਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੇ ਸਨ, ਇਸ ਲਈ ਸੰਕ੍ਰਮਣ ਦਾ ਆਇਰਲੈਂਡ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਆਬਾਦੀ `ਤੇ ਘਾਤਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਿਆ ਸੀ। ਆਲੂ ਦੇ ਅਕਾਲ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਭੁੱਖਮਰੀ ਅਤੇ ਸਬੰਧਿਤ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਲਗਭਗ 10 ਲੱਖ ਆਇਰਿਸ਼ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਇਹ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਯੂਰਪ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਸਭ ਤੋਂ ਭਿਆਨਕ ਅਕਾਲ ਸੀ। ਇਸ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ‘1943 ਦੇ ਬੰਗਾਲ ਅਕਾਲ’ ਦੀ ਮਿਸਾਲ ਵੀ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹਾਂ, ਜਿਸ ਨੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ ਦੇ ਬੰਗਾਲ ਸੂਬੇ (ਮੌਜੂਦਾ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼, ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਅਤੇ ਪੂਰਬੀ ਭਾਰਤ) ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਅਕਾਲ ਵਿੱਚ ਤਕਰੀਬਨ 25-30 ਲੱਖ ਲੋਕ ਭੁੱਖਮਰੀ, ਮਲੇਰੀਆ, ਕੁਪੋਸ਼ਣ, ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਦੀ ਘਾਟ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਮਰ ਗਏ ਸਨ। ਇਸ ਅਕਾਲ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੈਲਮਿੰਥੋਸਪੋਰੋਅਮ (੍ਹੲਲਮਨਿਟਹੋਸਪੋਰiੁਮ) ਨਾਮਕ ਉੱਲੀ ਦਾ ਦਾਖਲਾ ਸੀ। ਉੱਲੀ ਨੇ ਚੌਲਾਂ ਦੇ ਪੌਦਿਆਂ `ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਬੰਗਾਲੀਆਂ ਦਾ ਮੁੱਖ ਭੋਜਨ ਸਰੋਤ ਸੀ। ਝੋਨੇ ਦੀ ਸਾਰੀ ਫ਼ਸਲ ਤਬਾਹ ਹੋ ਗਈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਅਕਾਲ ਪੈ ਗਿਆ।
ਫੁਚਚਨਿiਅ ਗਰਅਮਨਿਸਿ ਨਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਹੋਰ ਉੱਲੀ ਕਣਕ ਵਿੱਚ ‘ਜੰਗਾਲ ਰੋਗਾਂ’ (੍ਰੁਸਟ ਧਸਿੲਅਸੲਸ) ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਸੈਂਕੜੇ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਪਰ ਅਜੇ ਵੀ ਫਸਲਾਂ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦਾ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਆਰਥਿਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 1922 ਦੇ ਆਸ-ਪਾਸ ਕਣਕ ਦੀ ‘ਜੰਗਾਲ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ’ ਦਾਖਲ ਹੋਈਆਂ। ਇਹ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਕਣਕ ਦੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਘਟਾ ਕੇ ਹਰ ਸਾਲ ਕਰੋੜਾਂ ਰੁਪਏ ਦਾ ਆਰਥਿਕ ਨੁਕਸਾਨ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਉੱਲੀ ਦੇ ਬੀਜਾਣੂ ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਫਸਲ ਦੇ ਪੱਕਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਬੀਜਾਣੂ ਪਹਾੜਾਂ ਦੇ ਠੰਢੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਪਰਵਾਸ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਪੌਦੇ ਦੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਕਿਸਮ ਦੇ ਬੀਜ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਨਵੇਂ ਬੀਜਾਣੂ ਅਗਲੀ ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਫ਼ਸਲ ਬੀਜੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਕਣਕ ਦੇ ਬੂਟਿਆਂ `ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਵਧਦੀ ਆਬਾਦੀ ਦੇ ਫਲਸਰੂਪ ਮਨੁੱਖਤਾ ਨੂੰ ਭੋਜਨ ਉਤਪਾਦਨ ਲਈ ਬੇਮਿਸਾਲ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਚੌਲਾਂ, ਕਣਕ, ਮੱਕੀ, ਸੋਇਆਬੀਨ ਅਤੇ ਆਲੂ ਦੀਆਂ ਪੰਜ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਫਸਲਾਂ ਵਿੱਚ ਫੰਗਲ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਕਾਰਨ ਨੁਕਸਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਇੱਕ ਸਾਲ ਲਈ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਲਗਭਗ 600 ਮਿਲੀਅਨ ਤੋਂ 4 ਬਿਲੀਅਨ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਭੋਜਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਉਤਪਾਦਕ ਹਰ ਸਾਲ ਫੰਗਲ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਕਾਰਨ ਉੱਲੀਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦੀ ਵਿਆਪਕ ਵਰਤੋਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਆਪਣੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਦਾ 10 ਤੋਂ 23 ਫੀਸਦੀ ਤੱਕ ਗੁਆ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਵਿਗਿਆਨੀ ਮਿਲਾਰਡੇਟ ਨੇ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਚੋਰਾਂ ਨੂੰ ਅੰਗੂਰ ਚੋਰੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਲਈ ਵਾਈਨ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਅੰਗੂਰਾਂ ਦੀਆਂ ਵੇਲਾਂ `ਤੇ ਕਾਪਰ ਸਲਫੇਟ ਅਤੇ ਚੂਨੇ ਦੇ ਮਿਸ਼ਰਣ ਨਾਲ ਛਿੜਕਾਅ ਕੀਤਾ। ਮਿਲਾਰਡੇਟ ਨੇ ਇਸ ਦਾ ਨਾਮ ਪਹਿਲੀ ਉੱਲੀਨਾਸ਼ਕ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਬਾਰਡੋ ਮਿਸ਼ਰਣ ਦਿੱਤਾ, ਜੋ ਅੰਗੂਰ ਦੇ ਫ਼ਫ਼ੂੰਦੀ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਖੋਜ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਈ ਹੋਰ ਉੱਲੀਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਗਈ, ਪਰ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਉੱਲੀ ਨੇ ਉੱਲੀਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਕ ਸ਼ਕਤੀ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਹੁਣ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਉੱਲੀਨਾਸ਼ਕ ਬੇਅਸਰ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ।
ਮਨੁੱਖੀ ਸਿਹਤ `ਤੇ ਉੱਲੀ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਘੱਟ ਮਹੱਤਵ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਜਰਾਸੀਮ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਅਰਬਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸੰਕ੍ਰਮਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪ੍ਰਤੀ ਸਾਲ 1.5 ਮਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰਦਾ ਹੈ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਉੱਲੀ ਮਨੁੱਖਾਂ ਲਈ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਪਰ ਕੁਝ ਉੱਲੀ ਕਮਜ਼ੋਰ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧੀ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹਨ। ਫੰਗਲ ਰੋਗ ਆਮ ਤੌਰ `ਤੇ ਚਮੜੀ, ਨਹੁੰਆਂ ਜਾਂ ਫੇਫੜਿਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ; ਪਰ ਸਾਡੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਅੰਗ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਦਿਲ, ਗੁਰਦੇ, ਦਿਮਾਗ ਅਤੇ ਅੱਖਾਂ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਨੇ ਮਨੁੱਖਾਂ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਖਤਰਨਾਕ ਉੱਲੀ ਦੀ ਸੂਚੀ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਯਤਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਐਚ.ਬੀ.ਓ. ਚੈਨਲ ਦੇ ਟੀ.ਵੀ. ਸ਼ੋਅ (ਠਹੲ Lਅਸਟ ੋਾ ੂਸ) ਦੇ ਵਿੱਚ ਇਹ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਇੱਕ ਉੱਲੀ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ੋਂਬੀ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਸ਼ੋਅ ਉੱਲੀ ਦੀ ਅਸਲ ਪ੍ਰਜਾਤੀ ‘ਜ਼ੋਂਬੀ ਕੀੜੀ ਫੰਗਸ’ (ਢੋਮਬਇ ੳਨਟ ਾਂੁਨਗੁਸ) `ਤੇ ਆਧਾਰਤ ਹੈ, ਜੋ ਕੀੜੀਆਂ `ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਿਮਾਗ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਟੀ.ਵੀ. ਸ਼ੋਅ ਵਿੱਚ ਇਸ ਉੱਲੀ ਨੂੰ ਮਨੁੱਖ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਦੇ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਪਰ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਇਹ ਮਨੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਸੰਕ੍ਰਮਿਤ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਸਰੀਰ ਦਾ ਤਾਪਮਾਨ ਕੀੜੀਆਂ ਨਾਲੋਂ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਟੀ.ਵੀ. ਸ਼ੋਅ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਇੱਕ ਕਾਲਪਨਿਕ ਹੈ, ਪਰ ਜੇ ਇਸ ਉੱਲੀ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਕਲਪਨਾ ਹਕੀਕਤ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਹੋ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਡਰਾਉਣੀ ਕੋਈ ਚੀਜ਼ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ। ਇਹ ਸੰਭਵ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਅਤੀਤ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਕਲਪਨਾਵਾਂ ਸੱਚ ਵਿੱਚ ਬਦਲੀਆਂ ਹਨ। ਮਿਸਾਲ ਵਜੋਂ ਜਦੋਂ ਮਨੁੱਖ ਨੇ ਪੰਛੀਆਂ ਵਾਂਗ ਉੱਡਣ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਕੀਤੀ, ਤਾਂ ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ ਦੀ ਖੋਜ ਹੋਈ।
ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਹਾਲਾਂਕਿ ਟੀ.ਵੀ. ਸ਼ੋਅ ਵਿੱਚ ਕਹਾਣੀ ਇੱਕ ਵਿਗਿਆਨਕ ਕਲਪਨਾ ਹੈ, ਪਰ ਫੰਗਲ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਫੈਲਣ ਕਾਰਨ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਸਿਹਤ ਤਬਾਹੀ ਦੇਖੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਆਉਣ ਵਾਲਾ ਖ਼ਤਰਾ ਜ਼ੋਂਬੀਜ਼ ਬਾਰੇ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਭੁੱਖਮਰੀ ਬਾਰੇ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਵਧਦੀ ਆਬਾਦੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਖੁਰਾਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਬੇਮਿਸਾਲ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ। ਫੰਗਲ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਫੈਲਣ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਇਹ ਤੱਥ ਹੈ ਕਿ ਉੱਲੀ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ 40 ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਜ਼ਿੰਦਾ ਰਹਿ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਕੋਵਿਡ ਦੁਆਰਾ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਮਨੁੱਖੀ ਸਿਹਤ ਦੇ ਖਤਰੇ ਉੱਤੇ ਇੱਕਜੁੱਟ ਹੁੰਦੇ ਦੇਖਿਆ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਹੁਣ ਫੰਗਲ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ `ਤੇ ਇਕਜੁੱਟ ਹੋਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।